I. GENEL OLARAK

Damping kavramı göreceli olup bir karşılaştırma meselesidir. Bu karşılaştırma, bir ürünün ihraç fiyatı ile ihracatçı ülkedeki eşdeğer ürünün normal değeri (genellikle yerel piyasa fiyatı) arasında yapılmalıdır. Eğer, ihraç fiyatı normal değerden düşükse, ürünün dampingli olduğu kabul edilir. İkisi arasındaki fark “damping marjı”dır. Karşılaştırma sonucunda ihraç fiyatının %2’sinden düşük bir damping marjı elde edilirse (de minimis marj), söz konusu ithalata anti-damping önlemi uygulanamaz.

Belirli bir ülkeden yapılan dampingli ithalat hacminin, ithalatçı ülkenin benzer ürün ithalatının %3’ünden az olduğunun tespit edilmesi halinde dampingli ithalat hacminin ihmal edilebilir düzeyde olduğu kabul edilir ve anti-damping vergisi uygulanamaz. Bununla beraber, birden fazla ülkeden yapılan dampingli ithalatın etkileri kümülatif olarak değerlendirilirse ve ithalatçı ülkenin benzer ürün ithalatında %3’ten az bireysel oranlara sahip ülkeler toplu olarak ithalatçı ülkenin ilgili ürün ithalatının %7’sinden az ise anti-damping vergisi uygulanmaz.

 Anti-damping soruşturması şikayet üzerine ya da idare tarafından re’sen başlatılabilir. Başvuruda, başvuru sahibinin makul olarak temin edebileceği aşağıdaki bilgilerin yer alması gerekir:

• Başvuranın kimliği ve yerli üretimin hacmi ile değeri,
• Dampingli ürünün tanımı ve menşe/ihracatçı ülkenin adı, bilinen ihracatçı/ithalatçı/yabancı üreticilerin adları ve dampingli olduğu iddia edilen ürünün normal değeri ile ihraç fiyatları,
• Dampingli olduğu iddia edilen ürünün ithalat hacmi ve bu ithalatın iç piyasadaki benzer ürünün fiyatı ve yerli sanayi üzerindeki etkileri.

Anti-damping soruşturmasının başlatılmasına karar verilmedikçe, yetkililer başvuruyu ilan edemezler. Ancak, soruşturma başlatılmadan önce ihracatçı ülke hükümetine bildirim yapılmalıdır.

Soruşturma süreci şu üç aşamadan oluşur;

• Bilginin toplanması,
• Bilginin değerlendirilmesi,
• Geçici önlem, anti-damping vergisi veya fiyat taahhütlerinin uygulanması ya da soruşturmanın herhangi bir önlem alınmadan kapatılması.

DTÖ (Dünya Ticaret Örgütü) kurallarına göre tüm bu süreçler normalde soruşturma açıldıktan itibaren bir yıl içerisinde, ancak hiçbir şekilde 18 aydan uzun olmamak kaydıyla, tamamlanmalıdırlar. Bu süre boyunca ithalat yapılmasına ilişkin işlemler engellenmez.

II. UYGULANACAK ÖNLEMLER

1. Geçici Önlemler

Yetkili makamların dampingin varlığı ile ilgili ön belirlemeleri olumlu ise, soruşturma esnasında herhangi bir zarar oluşmasını engellemek amacıyla geçici önlemler uygulanabilir. Bu önlemler aşağıdaki şekillerde olabilir;

• Geçici vergi,
• Tahmin edilen geçici anti-damping vergisine eş değerde bir teminat,
• Soruşturma aracılığı ile kararlaştırılan tahmini damping vergisi tutarının belirtilmesi şartıyla gümrükte değer sabitleştirmesi (gümrük vergilerinin askıya alınması).

Geçici önlemler soruşturmanın başlangıç tarihinden itibaren 60 günden önce uygulanamaz. Geçici önlemlerin uygulanma süresi en fazla 4 ay olmakla beraber, söz konusu ticaretin önemli bir yüzdesini temsil eden ihracatçıların talebi üzerine bu süre 6 aya kadar uzatılabilir. Yetkililer damping marjından daha düşük bir verginin zararı gidermek için yeterli olup olmadığını incelediklerinde bu süreler sırasıyla 6 ay ve 9 ay olabilir. 

2. Nihai Anti-Damping Vergileri

Eğer yetkililer, incelemelerini seçilmiş bir grup ihracatçı veya üretici ile sınırlamışlarsa, incelemede yer almayan ihracatçı veya üreticilere uygulanan anti-damping vergileri;

• Seçilmiş ihracatçı veya üreticilerle ilgili olarak tespit edilen ağırlıklı ortalama damping marjını veya,
• Normal değerin geçmiş verilere dayanan ileriye yönelik bir değer olması durumunda, seçilmiş ihracatçı veya üreticilerin ağırlıklı ortalama normal değeri ile tek tek incelenmemiş ihracatçı veya üreticilerin ihraç fiyatları arasındaki farkı aşamaz.

İhracatçı ve üreticilerin sayıları fazla değilse, söz konusu her ihracatçı ve üretici için ayrı ayrı anti-damping vergisi belirlenir. Aksi takdirde;

• İhracatçı ülke menşeli dampingli ürün ithalatının tamamına veya,
• Kendileri için ayrı ayrı _anti-damping vergileri uygulanmayan ihracatçı ülke ihracatçıları ve üreticilerinin dampingli ithalatına

toplu halde aynı anti-damping vergileri uygulanabilir.

3. Fiyat Taahhütleri

Dampinge dair olumlu bir ön belirleme yapıldıktan sonra, soruşturma konusu ürünün ihracatçıları gönüllü olarak ihraç fiyatlarını artırma veya dampingli fiyatlarla ihracata son verme taahhüdünde bulunabilirler. Bu durum, damping soruşturmasına ilişkin işlemlerin ertelenmesine ya da durdurulmasına yol açabilir. Bu taahhütler kapsamındaki fiyat artışları, zararı ortadan kaldırmaya yetecek ve damping marjından daha yüksek olmayacak bir seviyede olabilir.

Önerilen fiyat taahhütlerinin yetkili makamlarca çok sayıda aktif ve potansiyel ihracatçının bulunması veya genel politik nedenler gibi çeşitli nedenlerden ötürü pratik olmadığına karar verilirse, fiyat taahhüdü reddedilebilir.

Fiyat taahhütleri yetkili makamlar tarafından da önerilebilir, fakat ihracatçılar bunu kabul etmeye zorlanamaz. İhracatçılar böyle bir öneriyi kabul etmezler veya fiyat taahhüdünde bulunmazlarsa, bu durum soruşturmaya hiçbir şekilde zarar vermeyecektir. Diğer yandan yetkili makamlar, bu şartlar altında dampingli ithalatın devam etmesi halinde bir zarar tehdidinin gerçekleşmesinin olası olduğuna karar verebilir ve bu da anti-damping vergilerinin geriye dönük olarak uygulanmasına neden olabilir.

İhracatçıların taahhütleriyle uyumlu olduklarını göstermeleri için periyodik olarak bilgi sunmaları gerekebilir ve kendilerinden ilgili verilerin doğruluğunun tespit edilmesine olanak sağlamaları talep edilebilir. Taahhütlerin ihlal edilmesi halinde, yetkili makamlar eldeki en iyi bilgiden hareketle derhal geçici önlem uygulayabilir ve devamında geçici önlemlerin uygulanmasından itibaren 90 gün öncesine kadar geriye dönük olarak anti-damping vergisi uygulayabilirler.

 III. SORUŞTURMANIN TAMAMLANMASI

Anti-damping soruşturmalarının aşağıdaki şekillerde sonuçlanması halinde kamuya bildirim yapılır veya bir rapor yayımlanır;

• Geçici ve nihai önlemlerin uygulanması,
• Fiyat taahhüdünün kabul edilmesine ilişkin bir karar alınması,
• Nihai önlemin sonlandırılması
• Fiyat taahhüdünün sonlandırılması veya
• Önlemlerin geriye dönük olarak uygulanmasına ilişkin bir karar alınması.

IV. ANTİ-DAMPİNG ÖNLEMLERİNİN SÜRESİ VE GÖZDEN GEÇİRİLMESİ

Anti-damping önlemleri, zarara neden olan dampingi önlemek için gerekli olduğu sürece yürürlükte kalır. Bununla birlikte, yetkili mercilerin kendi girişimleriyle veya yeniden gözden geçirme gerekliliğini kanıtlayan bilgiler sunan ilgili bir tarafın talebi üzerine bu önlemler gözden geçirilebilir. Diğer taraftan, bir gözden geçirme talebi ancak nihai önlemin uygulanmasından itibaren belli bir sürenin geçmesi şartıyla yapılabilir. Önlemlerin gözden geçirilmesi

• Verginin uygulanmaya devam etmesinin dampingi telafi etmek için gerekli olup olmadığı veya
• Verginin kaldırılması veya değiştirilmesi durumunda zararın devam edip etmeyeceği ya da yeniden oluşup oluşmayacağı hususlarının incelenmesini içerir.

hususlarının incelenmesini içerir.

Bu tip bir gözden geçirme sonucunda, anti-damping önlemi ilgili makamlarca devam ettirilebilir, sonlandırılabilir, yükseltilebilir veya düşürülebilir.

Yetkili makamlar, bu tarihten önce gerçekleştirilen bir gözden geçirmede önlemin devam etmesinin gerekliliğine ya da yeni önlemlerin uygulanmasına karar vermedikçe, dampinge karşı vergiler uygulanmaya başladığı tarihten itibaren (veya hem dampingi hem de zararı içeren en son gözden geçirme tarihinden itibaren) beş yıl içerisinde otomatikman sona erdirilecektir. Bu gözden geçirme sonucu alınıncaya kadar vergi yürürlükte kalabilir.

Anti-damping soruşturmalarına uygulanan tüm kararlar, prosedür ve bildirim gereklilikleri tüm anti-damping önlemi gözden geçirmelerinde de uygulanır. Söz konusu önlemlerin gözden geçirilmesi, normal olarak gözden geçirmenin başladığı tarihten itibaren 12 ay içinde bitirilmelidir.

V. ADLİ İNCELEME

Anti-damping soruşturmalarındaki nihai kararlar ve bu kararların gözden geçirilmesine ilişkin tüm idari eylemler, ithalatçı ülkenin ilgili adli, idari veya tahkim mahkemelerince incelenebilir.

Av. Enes ALİŞ, LL.M.