Gelişen teknoloji ve dijitalleşen dünya, hayatımızın her alanında birçok değişikliğe yol açmıştır. Bunlardan biri de tabi ki ekonomik alanda kendini göstermiştir. Takas usulüyle ihtiyaçlarını karşılayan ve çeşitli ürünleri değişim aracı olarak kullanan insan, zamanla bu değeri bir kağıt parçasına basma fikrini üretmiştir. Yaşadığımız son yüzyılda ise kağıt para, tek bir karta sığdırılmıştır. Halen gelişmeye devam eden “kripto” teknolojisi ise bu sefer cebimize sığdırabildiğimiz somut bir varlık yerine tamamen soyut varlığıyla gündemimizi meşgul etmektedir. Kripto paraların geniş bir kesim tarafından yatırım aracı olarak kullanılması ise insanları cezbetmekle birlikte, yatırım yapmak isteyen alıcıların kafasında bazı soru işaretlerine sebebiyet vermektedir. Bunlardan biri de, “dolandırıcılık ihtimaline karşı kişinin kripto para hesaplarına haciz işlenip işlenemeyeceği” hususudur. Konuya geçmeden önce birkaç tanım yapmakta fayda vardır.

Kripto para nedir?

Kripto para birimi ‘cryptocurrency’, ‘crypto’ ve ‘currency’ kelimelerinden türetilmiştir. Kripto para; güvenliğin sağlanması için kriptografi (şifreleme bilimi) kullanan dijital veya sanal bir para birimidir (Bilgi Teknolojileri Ve İletişim Kurumu Kripto Para Araştırma Raporu, Ankara 2020)

“Kripto para” ülkemiz mevzuatlarında henüz tanımlanmamış olsa da, bu konuda çalışmalar devam etmektedir. Bu yönde ülkemizdeki en önemli gelişmelerden biri de 16 Nisan 2021 Cuma günlü Resmi Gazetede yayımlanan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” olup, bu yönetmelik ile ilk kez “Kripto Varlık” tanımı yapılmıştır. Ayrıca Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından yayınlanan “On Birinci Kalkınma Planı”nda Blokzincir tabanlı dijital merkez bankası parası uygulamaya konulacağı belirtilmiştir. Buna göre kripto varlık, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıkları ifade eder. Tanımdan da anlaşılacağı üzere kripto varlıklar yalnızca kripto para biriminden ibaret değildir. Kripto varlıkların farklı amaçlar için de kullanılması mümkündür. Ancak biz yazımızda parasal bir değer ifade eden kripto para hesaplarının haczinin mümkün olup olmadı hususuna değineceğiz.

Kripto paraların haczi mümkün mü?

İcra İflas Kanununun 85. Maddesi uyarınca kural olarak borçluların her türlü mal varlığının haczi mümkündür. Bir diğer deyişle haczedilemeyecek mallar kanunda sınırlı olarak sayılmıştır. Bu nedenle borçlunun üzerine kayıtlı bir kripto para hesabının var olduğunun bilindiği durumlarda ilgili kurumlara müzekkere gönderilebilmektedir. Bu hususta güncel yerel mahkeme kararları bulunmakla birlikte, zamanla emsal niteliğinde içtihatların oluşacağı da şüphesizdir.

Türk Ceza Kanunu kapsamında kripto para suçları

Kripto para servislerinin hızla artması tabi ki birtakım olumsuzlukları da beraberinde getirmiş ve kötü niyetli kişilerin odağını üzerine çekmiştir. Bu nedenle sanal ortamlarda yaşanan suçların işlenme şekilleri de zamanla çeşitlenmiştir. Kişiler siber saldırılar veya hızlı şekilde menfaat sağlamaya yönelik vaatlerle hırsızlık ve dolandırıcılık gibi suçların mağduru olabilmektedirler. Bu noktada gerek savcılık nezdinde suçun vasfı ve mahiyetinin izahı önem arz etmektedir. Şüpheli bir durumla karşılaşıldığında tedbir niteliğinde koruma sağlanabilmesi ve daha fazla mağduriyet yaşanmaması için hızlı ve doğru yöntemlerle aksiyon alınmasını tavsiye ederiz.

Av. Beyzanur Yılmaz tarafından hazırlanmıştır.